काठमाडौं । नवगायक तथा साहित्यकार भेषराज सापकोटाले श्रावण १२ गतेका दिन उनको जीवनको पहिलो कृति “जीवनको कथा” आत्माख्यान – कारुणिक उपन्यास विमोचन गरे। करिब २ वर्षे खोज अनि ४ महिने अनवरत लेखाइ पछि उनले यस कृति तयार पारेर बजारमा ल्याएका हुन्। जीवनको आफ्नो भोगाइ, सङघर्षको मैदानमा उत्रि रहदाका दिन, दुर्गम गाउँदेखि दु:खी सहरसम्म एउटी हजुरआमाको साथमा पाईला टेकेका क्षण, सहर पसेपछि ठुलाबाको संरक्षण, मानसिक विचलनले तड्पिरहदा कोहि व्यक्ति विशेषबाट पाएको अविस्मरणीय सहयोग र साथ, अभावले गाउँको घरमा चुलो नबल्दा कोहि व्यक्ति विशेषबाट पाएको सहयोग, पढ्नका लागि कुनै विशेष संस्थाबाट पाएको अनवरत सहयोग, संगित सिक्ने पैसा नहुँदा कुनै दिन कोहि विशेष गुरुले बिना शुल्क संगित कक्षामा सुभारम्भ गरेको क्षण, संगित सिक्दै गर्दा साधनाका लागि हार्बोनियमको अभाव खड्किदा कोहि विशेष कलाकारले उपहार अनि सहयोग स्वरुप दिएको हार्बोनियम अनि साथ दिदाको पल, साहित्यमा रुचि राख्दा कोहि साहित्यकारले फरक रुपले निकै रोचक तरिकाले दिएको साहित्यिक ज्ञान अनि नेपाली समाजमा अझ भनौ सहरिया परिवेश र गाउँले परिवेशमा उदाएका बिकृति अनि विसङ्गति र सकरात्मक पक्षलाई उनले यस कृतिमा समेटेका छन्।

उनलाई हामीले सोध्यौँ “को व्यक्तिबाट यसरी साहित्य क्षेत्रमा अझ भनौँ यस्तो गहकिलो उपन्यास लेख्ने प्रेरणा मिल्यो?
उनले भने- “मैले आजसम्म आई रहँदा जीवनमा धेरै किसिमका मानिसहरु भेटेँ, देखेँ र संगत गरेँ। ती व्यक्तिहरु फरक अनि कारुणिक लाग्यो। साहित्यकै हिसाबले कुरा गर्दा म मेरो साहित्यिक जीवनको गुरु श्री नारायण नेपाल ज्यूलाई मान्छु। उहाँ त साहित्यको गरु भई हाल्नु भयो तर जीवमा भावनाको पनि गुरु मैलि केही व्यक्तिहर पाएँ जो म जन्मेदेखि मेरा भावनाका गुरु बने र कोहि आज भन्दा ७, ८ वर्षदेखि भावनाका गुरु बन्न सफल भए। मलाई जन्म दिने आमा, बुबा मेरा भावनाका गरु जो पुस्तकमा सहजै अटाएका छन्। मलाई गाउँदेखि सहरसम्म डोर्याएर ल्याउने मेरि हजुरआमा मेरो भावनाको एक प्रमुख गुरु जसको भोगाई अनि सन्देशमुलक जीवन यापन पुस्तकमा पाठकले ज्ञान हासिल गर्ने गरि समावेश भएको छ।

कुनै समय म यत्ति सम्म पिडित थिए कि मेरो सरल हिसाबले सोच्ने र बिचार गर्ने आदत निकै कम थियो। आफै जन्मजात त्यस्तो परिवारमा जन्मिए जहाँको वातावरण निकै उजाड लाग्दो। सानैमा बा-आमाको काख चट्टकै छोडेर काठमाडौँ आईयो। त्यत्ति सारो याद छैन बा-आमाको मोह अनि माईला ठुलोबा र ठूलो आमाको स्नेह प्रचुर रुपमा पाईयो। जो माईलो ठुलोबाको उदहारणिय जीवन सङघर्ष पुस्तकमा समेटिएको छ। यस किसिमको अवस्थाले एउटा फाईदा के भयो भन्दा म आफू आफैमा परिपक्व हुन पाएँ। बा आमाको मोह र चेपारो नै सब थोक हो भन्ने भान कहिल्यै हुन पाएन। म जहाँ हिने, जुन ठाउँमा गएँ, आफ्नो अभिभावक आफै बनेँ। कहि कतै अभिभावकको आवस्यकता पर्ने रहेछ यो सहरमा तर मैले मेरो अभिभावक कहिल्यै पनि अगाडि सारिन। जता जाँदा पनि एक्लै हिडेँ अनि एक्लै पुगेँ। मैले आज सम्म पढेँ, अघि बढेँ मेरो परिवारले अभिभावक हुने अवसर पाएन। मेरा आमा बा अन्जान हुनुहुन्छ, किनभने मप्रति सोच्न र बुझ्न सक्ने क्षमता उहाँहरुमा छैन्। तर एउटा बा आमा भई सके पछि आफ्नो सन्तानको माया त लागि नै हाल्छ।

मैले अनुभव गरेको छु, मेरो आमाले मेरो रक्षाका लागि वर्षमा ४ पटकसम्म देविको थानमा गएर चड्डि जाप पढाउनु हुन्छ। एउटा छोरो परलोकको यात्रामा निस्किए पछि एउटि छोरी मुनिको एउटा बाचेको छोरो, त्यो पनि बाल पनमा निकै दुख कष्ट भोग्यो र हामीलाई भोगायो पनि भन्ने सोच र भावना मेरि आमामा आएको कुरा पनि थाहा पाएको छु। मेरा बुबामा म प्रति त्यत्ति भावना आए जस्तो लाग्दैन। कहिले काहिँ सहरबाट फोन गर्दा, “कहिले आउँनु हुन्छ छोरा” भनेर सोध्नु हुन्छ। त्यत्ति नै हो बुबाबाट पाएको ममता मलाई याद भए सम्म। आज सम्म बुबाले मलाई तिमी भन्नू भएको छैन, सधै तपाईं भनेर बोल्नु हुन्छ। मलाई कम खुसि अनि बढि उहाँको माया लाग्छ। उहाँको चेतले भ्याए सम्म उहाँको भावना दर्साउने तरिका मलाई असाध्यै मन पर्छ। हिजो म काठमाडौ सम्म आए पछि पनि परिपक्व नहुनजेल मेरो हर हेरचाह हजुरआमाले गर्नु भो। सकेको ठुलोममिले पनि गर्नु भो। जब आफै सक्ने भएँ म आफ्ना लागि आफै अभिभावक भएर बाचि रहेको छु। मेरो अलि फरक अनि उजागड जीवनमा बाहिरी रुपले हरेक कुरा सुुनि दिने र भन्न पनि सहज बनाई दिने एक जना व्यक्ति भेटियो। त्यो कहालि लाग्दो जीवनशैली, मानसिक चपेटामा मलाम लगाई दिने त्यस्तो व्यक्ति जुन मलाई अलि फरक र कारुणिक लाग्यो।

आफ्नो कार्यमा अनि जिम्मेवारीमा बाधिएर मलाई फरक ढङ्गले देखाएको आदर्शशील व्यवहार र अभिव्यक्तिले मलाई सामान्य अवस्थामा फर्कन सहज बनायो। जुन नाम “अप्सरा शिवाकोटी”! पेशाले शिक्षिका, व्यक्तिगत चिनारी एक मनोपरामर्शक अनि भावनात्मक पाटोले दया अनि सहयोगी भावनाले भरिएको मन। मलाई लाग्यो जो व्यक्तिमा स्वार्थ छैन अनि दयालु भावना अलि बढि रहेछ। त्यसैले “अप्सरा शिवाकोटी” यो नाम जुन यस पुस्तकले निकै दोहोरिएको र बढि विश्लेषण गरिएको पात्रका रुपमा पायो। अर्को नाम जुन पुस्तकले एक स्रष्टाका रुपमा पायो। कस्तो स्रष्टा? जो भावनात्मक चिन्तनले ओतप्रोत, “प्रकाश नगरकोटी” अलि फरक रुप रङ्ग लिएर पुस्तकमा उभिएको नाम अनि पात्र जो पुस्तक अनि म आफै लेखकका लागि सम्मानित व्यक्ति। सानो व्याख्या विश्लेषणले नमेटिने नाम जसका कारण म यस पुस्तकको लेखकले योग ध्यान सम्बन्धिको ज्ञान हासिल गरेँ। जिउन सिकेँ, सहयोगी भावना मनन गर्ने मौका पाएँ, लिनुमा भन्दा दिनुमा रमाउने प्रेरणा पाएँ र त्यो प्रेरणा आफैंमा लागू भएको क्षण पनि हासिल गरेँ। जसलाई पुस्तकले एक आदरणिय पात्रका रुपमा पाएको छ। पुस्तकलाई भाग्यमानी मान्नु पर्छ।

संसार कै महत्त्वपूर्ण शिक्षा, अध्यातम शिक्षा, जुन शिक्षा मानिस शुल्क तिरेर लिन्छन, त्यो शिक्षा विशेष अनि शैक्षिक शिक्षा निस्वार्थ अनि अनवरत रुपले प्रदान गर्दै आई रहेको Child Haven International, Canada/Nepal(CHI) संस्था जुन संस्थाले म यस पस्तकको रचनाकारलाई विगत १५ वर्ष देखि शिक्षा, दीक्षा, खान, पान प्रदान गर्दै आई रहेको छ। विगत ३० वर्ष देखि नेपालमा म जस्ता सयौँ र विश्वमा हजारौँलाई अभिभावकत्व प्रदान गर्दै आएको छ र दक्ष जनशक्ति जन्माउदै आएको छ। Bonnie Ma (Bonnie Cappuccino) यस सस्थाकी संस्थापक जो आज म अनि अरु संस्थाका सदस्यका लागि भगवान अझ भनौ देविको रुपमा सावित हुनुभएको छ। यस संस्थाको मातहतमा रहेर सञ्चालित (Green Tara Child Haven School) आज अभावमा खड्किएका बालबालिकाका लागि मन्दिरका रुपमा अभिदै आएको छ। जुन यी विषयबस्तु पनि पुस्तकमा अटाएका छन्।

एक संगीतका प्रखर संगीत प्रशिक्षक ” सुभाष जोशी” जसको महान कार्य र मलाई दिएको साथ सहयोगको पाठकलाई उदहारण स्वरुप पस्किईएको छ। एक ख्याति प्राप्त कलाकार जो स्थापित छन, “अजय अधिकारी” जसको नाम पुस्तकले उहाँले गरेको महान कार्य, सहयोग र हौसला समेटेर आदरणिय पात्रका रुपमा प्रस्तुत गरेको छ। ” नारायण नेपाल” म लेखकका साहित्यका महान गुरु, जसले पुस्तकका लागि आफ्नो दिन , रात अनि अमूल्य समय खर्चिनु भो, जसको नाम छुटाए मेरो साहित्यिक यात्रा दियो बिनाको बत्ति बन्छ। जसलाई पुस्तकले एक विशिष्ट पात्रका रुपमा पाएको छ।
“शिव कुमार शर्मा” एक अध्यापक अनि ख्यातिप्राप्त चित्रकार जो मेरा लागि प्रेरणाको स्रोत हुनुहुन्छ अनि यस पुस्तकको छानो! जसको चित्र यस पुस्तकको धुरि भएर बसेको छ। समाजको चित्रण यस पुस्तकमा पनि पाउन सकिन्छ।

“अप्सरा शिवाकोटी” ज्यादै दोहोरिएको नाम। जुन नाममा मेरो धेरै भावना लुकेको छ। जति उहाँको व्याख्या विश्लेषण पुस्तकले पायो अनि पाठकको आँखामा छायो। उहाँ मेरो यो काम प्रति खुसि भएको अनुभूति भयो। पुस्तक पढे पछि पाठकबाट आएको हर प्रतिक्रिया जति मलाई थाहा छ त्यत्ति उहाँलाई पनि मैले भनेको छु। उहाँ कति खुसि भएर सुनि दिने मान्छे, अल्छी पट्क्कै छन। दिक्क कतै छैन मात्र बैभव। हिजोको दिनमा धेरै खुसि भए कसलाई सुनाउने उहीँ उहाँलाई, दुख परे कसलाई सुनाउने पनि उहाँलाई अनि आज पनि यो प्रक्रिया यथावत नै छ र भोलि रहला नरहला थाहा छैन। भन्नू मात्र ठूलो कुरो होईन, ध्यान दिएर सुन्नु , मैले आफ्नो हर कर्म गर्दा खुसि हुनु, अनि मीठो बोल्नु उहाँको बैभवता हो यसमा कुनै दुईमत छैन। “दिदी नमस्कार” “मेरो आजको दिनको कार्य यस्तो भयो। मैले आज यस्तो गरेँ। म आज निकै खुसि छु।”
उत्तर: “हो र मलाई नि खुसि लाग्यो, ईश्वरलाई धन्यवाद!! अनि अरु लिखित आशिर्वाद!!
मेरो कर्ममा खुसि हुने मान्छे मलाई बहुत मन पर्छ र धेरै मान्न मन लाग्छ अनि आधार सम्मान गर्न मन लाग्छ। यी कुरा अप्सरा शिवाकोटि दिदीले मलाई यो पुस्तक विमोचन पछि देखाएको आदर्शताको हो जुन महान छ।

“प्रकाश नगरकोटी” सर मैले जिवनमा पाएको एक अभिभावक अनि पुस्तकले पात्रका रुपमा पाएको एक अनुपम उपहार! हिजोको दिनमा पाएको अभिभावकत्व अनि आज थपिएर पाएको साथ कति विशेष छ जुन मैले अनि यस पुस्तकले पाई रहेको छ। विमोचन अघि आफ्नो व्यस्तता छोडेर पुस्तकका लागि दिनु भएको अनुपम समय, (Green Tara Child Haven School) आयोजक भएर लगाएको पुस्तक प्रतिको गुण जिवनमा नमेटेने क्षण हुन्। सरको अगाडि अचेल म बाक्लै रुपमा पुग्छु। सरलाई पुस्तकका विषयमा सुनाउछु र अरु सरसल्लाह लिनु। जसका कारण मलाई अहिले सहज महशुस भएको छ। हर चुनौतीमा मेरा निम्ति सर उभिनु भएको देख्दा मलाई म एक्लो छु भन्ने भान पटक्कै भएको छैन। उहाँले मलाई दिनु भएको समय निकै अमुल्य समय हो। मैले भान गर्नु पर्ने प्रमुख कुरा पनि हो यो।

“अजय अधिकारी” सर मेरो लागि यो पुस्तक विमोचन पछि उहाँले देखाउनु भएको मप्रतिको आदर्शता, हौसला अनि अभिभावकत्व निकै गरिमामय छ। म यो पुस्तक विमोचन पछि धेरै कार्यक्रममा हिडेर आफूलाई बलियो बनाउने अवसर प्राप्त गर्द‌ आएको छु। जुन मेरा लागि अविस्मरणीय क्षण हो। हस् धन्यवाद!!

उनको पुस्तक लेख्दादेखि लेखी रहदा र लेखी सकेर बजारमा ल्याउदा सम्मका क्षण, सहयोग र व्यक्ति विशेषको अभिभावकत्व उनले प्रकट गरे र किताबका विषयमा आफ्नो भावना पोखे। उनलाई धन्यवाद दिदै पुस्तकको सफलताका लागि शुभकामना प्रकट गर्दछौँ।